Boek: Lied van de profeet

Wat we lezen…

Lied van de profeet door Paul Lynch

Gelezen door Charlotte

Wat lees je en waarom?

We schrijven in deze rubriek niet vaak over romans. Maar Lied van de profeet van Paul Lynch maakte zoveel indruk, dat ik er deze keer niet omheen kon. Het verhaal speelt zich af in Dublin, in een Ierland dat eerst haast ongemerkt en dan ineens in razend tempo verandert van een vrije democratie in een totalitaire staat. Een dystopie, maar eentje die beangstigend realistisch aanvoelt.

Toen ik aan het boek begon, heb ik het na een pagina of dertig weggelegd. Het werd me te benauwend. Niet alleen door wat er gebeurde — de man van de hoofdpersoon verdwijnt (opgepakt?) en zij loopt vast in haar zoektocht naar informatie. Niemand weet iets. Niemand zegt iets. Instanties die je normaal vertrouwt, reageren ontwijkend of vijandig. Alles wat ooit vanzelfsprekend leek, werkt ineens niet meer. Maar ook de setting maakte het beklemmend: het speelt zich af in Dublin, in een toekomst die nauwelijks te onderscheiden is van het heden. Juist die herkenbaarheid maakte het moeilijk om door te lezen.

Toch heb ik het later weer opgepakt en uitgelezen. En het escaleert. Hard. Waar ik een paar jaar geleden de ontwikkelingen in het boek ongeloofwaardig had gevonden, voelde het nu als iets wat zomaar zou kunnen gebeuren. En dat ongemakkelijke, beklemmende gevoel — waar ik bij het lezen van een roman eigenlijk wel van hou — maakte het tot een boek dat me niet meer losliet.

Wat vind je ervan?

Ik vond het een heftig, confronterend boek. Angstaanjagend in zijn herkenbaarheid. Maar ook fascinerend. Wat Lynch zo goed laat zien, is hoe iets kleins — een detail, een verschuiving, een nieuwe regel — het begin kan zijn van iets groters. Iets wat grenzen verlegt, overschrijdt, en zich vervolgens aan je invloed onttrekt.

Het klassieke beeld van de kikker in de pan met water dat langzaam aan de kook raakt: je merkt het pas als het te laat is. En tegelijkertijd zit daar ook iets hoopvols in. Want als het zo snel de ene kant op kan escaleren, dan kan het ook de andere kant op gaan. Kleine bewegingen doen ertoe.

En dus?

Waarom ik dit boek wil delen in deze rubriek? Omdat het me eraan herinnerde hoe belangrijk het is om alert te zijn op ogenschijnlijk kleine veranderingen — in een samenleving, in een organisatie, in jezelf. Details doen ertoe. Ze kunnen het verschil maken.

We zien vaak dat mensen pas in beweging komen als ze eerst alles begrijpen, overzien en doorgronden. Alsof je pas mag handelen als het hele plaatje klopt. Die behoefte aan controle is begrijpelijk, maar werkt soms juist verlammend. Dit boek onderstreept voor mij dat je niet altijd hoeft te wachten tot je alles snapt. Soms moet je gewoon beginnen. En als anderen dat ook doen, ieder op hun eigen manier, dan ontstaat er vanzelf iets. Ook zonder dat iemand de regie voert of het overzicht heeft.

Dus hoe ongemakkelijk dit boek ook is — of misschien wel dankzij dat ongemak — neem ik er ook iets positief uit mee: dat verandering klein begint, en dat we dat allemaal kunnen. Als we ons niet laten verlammen, maar durven doen.