AFLEVERING 6 van 7
Participatie is gewoon hele goede communicatie. In essentie dan. Het lijkt soms wel de grote toverformule van de laatste jaren waarmee organisaties – sinds de 'open- en transparant'-revolutie – ‘andere mensen’ mee laten denken of beslissen over beleid, plannen en uitvoering. Dat heet dan ‘luisteren’ of ‘de buitenwereld binnenhalen’. Toch komt die participatie nog niet altijd lekker uit de verf, wordt gezocht naar 'nieuwe vormen van participatie' en is er een heuse ‘participatie-elite’ ontstaan die dan weer niet altijd gewenst blijkt. Werk aan de winkel dus! Of doen we te moeilijk?
In deze blogserie gaan we in op de zin en onzin van participatie en de raakvlakken met je organisatie, marketing en communicatie. Aan de hand van geleerde lessen, voorbeelden en verwonderingen kijken we verder. Dit is deel 6 van 7: participatie is van iedereen, maar dat wil niet zeggen dat iedereen mee moet doen. Veel mensen hebben wel wat beters te doen...
Participatie hoeft niet door iedereen
We hebben in deze blogserie al aardig wat zin en onzin besproken. Maar een van de interessantste misvattingen is wel dat, zo’n beetje iedereen, maar altijd mee moet doen. Het credo luidt: meer deelnemers aan je participatie is beter. Dat is net zo onzinnig als: meer volgers op je Facebookpagina is beter. Want welke mensen het zijn en met welke reden ze meedoen, is veel relevanter. Kwaliteit voor kwantiteit.
Hoezo was de bewonersavond 'goed bezocht'?
Organisaties hopen dat, bij wijze van spreken, alle omwonenden of de meeste klanten even zouden meedenken tijdens die participatiemiddag of op de speciaal gelanceerde website. Maar dat gaat natuurlijk niet. En er wordt dan al snel aan getallengegoochel gedaan: ‘We hebben maar 35 aanmeldingen, dat is wel weinig…’. Waarop baseer je dat? En hoezo was een andere bewonersavond juist ‘goed bezocht’?
Mensen hebben ook gewoon een leven. Met dingen te doen, zaken te regelen en allerlei ander tijdverdrijf, van leuke dingen tot moetjes. Niet iedereen heeft dus zin in (al die) participatie; want veel mensen hebben wel wat beters te doen. Je kunt in een mensenleven met wel honderd organisaties meedenken: de enquêtes, klantpanels, vragenlijstjes, feedback, beoordelingsverzoeken, ‘heeft-u-een-minuutje?’-acties, ‘wat-vond-u-van-het-contact-met-ons’-vragen, informatieavonden en participatietrajecten vliegen je om de oren.
Enquêtes vliegen je om de oren...
En dus doen heel veel mensen er niet (vaak) aan mee. Die vinden het prima dat professionele ambtenaren van de gemeente een plan uitwerken voor hun wijk. Ze snappen dat er gespecialiseerde productdevelopers nadenken over de volgende smartphone, dat ervaren mensen de klantenservice verder verbeteren en dat mensen die ervoor doorgeleerd hebben keuzes maken in wat er in het basispakket van de zorgverzekering komt. En die mensen zijn het er wellicht niet altijd mee eens, maar ze vinden het ook lang niet altijd belangrijk genoeg om hun tijd in te stoppen. En dat mag natuurlijk gewoon.
Ik sprak iemand die een bewonersbrief kreeg over de aanpassingen van straat en rotondes in de wijk. “Ik ga ervan uit dat die ambtenaren er verstand van hebben; die zullen vast met de beste oplossing komen en dan hoor ik het wel.” Voor veel mensen geldt dat ze hun privé-tijd niet zo snel ‘opofferen’ om bij dit soort mee te denken.
Een nadeel daarvan is dat je vaak de usual suspects tegenkomt; een soort participatie-elite die elke keer weer komt opdraven als ergens over meegedacht mag worden. Het risico is dus dat je hele groepen klanten of inwoners die een andere grondhouding hebben, eigenlijk nooit aan tafel krijgt. De vervelende bijvangst daarvan is bovendien dat je soms heel veel energie steekt in negatieve schreeuwers, mensen met te veel tijd of inwoners die helemaal niet representatief zijn voor de menig van hun wijk of stad. Maar pas op: deze mensen zijn ook je trouwste en meest loyale publiek: de mensen die hún tijd beschikbaar stellen voor jóuw werk.
De zin en onzin van participatie (6/7)
Dit is deel 6 van 7 in een serie van De Selectie over participatie. Denk je mee? Graag hoor ik hoe jij naar het onderwerp kijkt en wat jouw geleerde lessen, tips of succesverhalen zijn. In deze serie:
Participatie hoeft niet door iedereen
Participatie is ingewikkelder dan nodig
Volgende week het laatste deel, 7 van 7 in deze serie: over het ingewikkelder maken van participatie dan nodig. Er wordt vaak een hoop poespas bijgesleept, maar eigenlijk hebben we het gewoon over een goed gesprek op gelijkwaardige basis met de mensen die het aangaat. Waarom dan zo ingewikkeld?